(Evropa) Gde se nalazi Krivi toranj u Beogradu ?

Skoro pola veka toranj katoličke Crkve sv. Antuna Padovanskog stoji nakrivljen 45 centimetara

Katolička crkva sv. Antuna Padovanskog u Beogradu nadaleko je poznata po tornju, koji od 60-ih godina stoji nakrivljen čak 45 centimetara u odnosu na temelje.

Već više od dve decenije niko nije istraživao stanje tornja visokog 52 metra. Otac Rafael Lipovac, koji služi u ovoj crkvi, smatra da je toranj siguran i da će još dugo stajati tako nakrivljen.

Ova impozantna građevina je oaza mira za vernike. Reč je i o centru ne samo duhovne već i klasične muzike u kom se često održavaju koncerti.

Podsećanja radi, Crkva sv. Ante, kako je vernici nazivaju, župska je crkva kojom upravljaju franjevci Bosanske provincije.

Podignuta je u čast ovog sveca povodom 700. godišnjice njegove smrti, a u njoj se nalazi kip svetog Antuna, visok 275 centimetara, koji je za glavni oltar napravio čuveni vajar Ivan Meštrović 1955. godine.

Prema rečima oca Rafaela, daleke 1926. tadašnji verski starešina, takozvani provincijal, kupio je zemljište na kom je izgrađen samostan koji i danas postoji, a godinu dana kasnije osnovana je župa, odnosno parohija.

U prvoj fazi izgradnje napravljena je zgrada crkve. Posle Drugog svetskog rata izgradnja ovog svetilišta je nastavljena i 1962. izgrađen je i intrigantni toranj, kog mnogi porede s čuvenim tornjem u Pizi.

Iste godine crkva je osveštana, a osvećenje je obavio nadbiskup Gabrijel Bukatko.

– Crkva je pravljena od 1929. do 1932. godine, i tada je na istim temeljima s crkvom izgrađen prvi dio tornja. Posle 30 godina toranj je dovršen.

Pošto se teren mijenjao, a toranj je nadogradnjom dobio na težini, nakrivio se za 45 centimetara u odnosu na temelje.

Kasnije je urađena sanacija i temelj tornja odvojen je od crkve i dodatno ojačan. Sada ima svoje temelje, pa ako se i desi novo slijeganje zemlje, biće ravnomjerno – objašnjava otac Rafael uz opasku da je toranj siguran, ali da će uvek ostati nagnut za 45 centimetara.

Podsećanja radi, krivi toranj u Pizi, s kojim mnogi porede krivi toranj u Beogradu, jedna je od najpoznatijih italijanskih turističkih atrakcija.

Temelje tornja postavio je čuveni arhitekta Bonano Pisano 1173. godine, i na njemu je radio do 1185, kada je iznenada nestao ostavljajući građevinu sa samo tri i po sprata.

Ne postoje tačni podaci o tome da li je Bonano zaustavio radove zbog toga što je shvatio da se toranj naginje ili je možda umro.

Tako je toranj, napola završen, stajao punih 90 godina, sve dok arhitekta Guljeljmo de Instrik nije odlučio da se angažuje na ovom projektu.

Godine 1250. čak nekoliko arhitekata pokušalo je da ga ispravi, ali je on i dalje tonuo. Izgradnja je dovršena 1360. godine.

Do 1990. toranj u Pizi toliko se nakrivio da su zvaničnici morali da ga zatvore za posetioce i pokrenu sanacione radove.

Inženjeri su uspeli da smanje nagib za 44 centimetra, vrativši ga u položaj koji je imao 1838. godine.

Ponovo je otvoren za posetioce i turiste decembra 2001. godine. Njegova visina od zemlje do niže strane je 55,86, a od zemlje do više 56,7 metara.

Zvonik ima 294 stepenika, a prema tvrdnjama komiteta za zaštitu tog spomenika, ponovo je siguran za turiste.

Krivi toranj je, prema njihovim podacima, dovoljno ispravljen, što se ne vidi golim okom, a u zemlju su ukopani olovni tegovi koji ovo zdanje drže stabilnim.

Nakrivljenje je sada isto koliko je bilo na početku 19. veka. Stručnjaci smatraju da bi, posle ovih radova, osmospratni toranj trebalo da bude bezbedan najmanje narednih 300 godina.

Inače, akcija spasavanja ovog spomenika koštala je preko 50 miliona nemačkih maraka.

Iako Crkva sv. Ante u Beogradu nije toliko poznata, činjenica je da ova zgrada zadivljuje svojom masivnošću, crkvenim zidovima visokim 25 metara, izgrađenim od velikog broja fasadnih cigli (opeke).

Inače, ova kružna građevina predstavlja najbolje crkveno ostvarenje Josipa Plečnika (1872–1957), čuvenog slovenačkog i južnoslovenskog arhitekte, poznatog po umešnosti u izradi detalja.

O tome kolika je bila njegova ljubav prema pojedinostima dovoljno govore originalno urađene rešetke na prozorima ili stubovi u predvorju ove crkve.

Upravo zbog ovog umetnika, kako tvrdi otac Rafael, a ne zbog krivog tornja, ovu crkvu u poslednje dve godine najviše posećuju Slovenci.

– Donedavno se nije ni znalo da je toranj kriv, niti se o tome pisalo. Crkvu posećuje dosta turista, ali ne toliko zbog tornja koliko zbog arhitekte ovog hrama.

Slovenci su najbrojniji posetioci. To je posebno izraženo poslednje dvije godine, jer je Plečnik, inače Slovenac, bio vrlo poznat arhitekta koji je gradio i po Sloveniji i po Bosni, a u Pragu je čak sanirao i srednjovjekovne dvorce.

Dolaze nam posjetioci i pojedinačno i grupno, a mnogi od njih proučavaju i snimaju ne samo vanjski izgled crkve već i svaku šaru, detalj na vratima ili prozorima, pripremajući njegovu spomenicu – kaže otac Rafael ističući da se u Sloveniji smatra da ovaj arhitekta nije dovoljno poštovan, pa se iz tog razloga poslednje dve godine intenziviralo proučavanje njegovih građevina kako u Sloveniji, tako i van nje.

Inače, novac za izgradnju ove skupe građevine svojevremeno je pristizao od dobrotvora ne samo iz Beograda nego i iz cele države, a za vreme provincijala Marijana Jakovljevića Bosanska provincija je ovoj crkvi poklonila klupe od hrastovine, izrađene u Sarajevu.

I kasniji upravnici crkve nastavili su da ulažu u nju, pa su nabavljene orgulje, sprovedeno grejanje i ispravljen krov. Međutim, smatra se da crkva još nije završena jer joj nedostaju freske i mozaici.

Prema rečima oca Rafaela, u crkvi se, osim duhovne muzike, neguje i klasična, pa se povremeno održavaju i koncerti klasične muzike.

– Redovno organizujemo koncerte. Nekad je to zbog neke naše svečanosti, nekad zbog proslave neke škole ili u čast nekog velikog gosta – objašnjava otac Rafael.

poziv na pretplatu na časopis